ریسندگی پشم چیست|3/2021

ریسندگی پشم چیست

برای این که الیاف حلاجی شده به صورت محکم تابیده و جهت مصرف آماده شود نیاز به ریسندگی دارد ریسندگی پشم به دو صورت انجام می شود یک پشم ریسی ابتدایی دو پشم ریسی ماشینی

پشم ریسی ابتدایی: پشم ریسی دستی بیشتر در بین روستاییان رواج دارد که به صورت دوک و به وسیله چرخ چوبی می باشد

پشم ریسی ماشینی: در این شیوه ابتدا در دستگاه کاردینگ به پشم ها نظم داده می شود سپس نمره متریک آنها تعیین شده در نهایت در دستگاه رینگ به آنها تاب داده میشود

روش محاسبه نمره نخ

سیستم شماره گذاری ها برحسب جنس فرق می‌کند شماره نخ خامه های پشم به کار رفته در فرش های ایران بر حسب سیستم متریک بین ۵ تا ۲۰ است هر عدد نشانه تعداد متر در گرم است مثلاً نمره نخ شیش متریک عبارت از نخی که شش متر آن یک گرم وزن دارد هرچه شماره نخ بالاتر باشد ظریف‌تر است مثلاً خامه پشم ۲۰ متری ک برای بافتن فرش های ۶۵ رجی به کار میرود

فرمول محاسبه متریک برابر است با طول نخ بر حسب متر تقسیم بر طول نخ بر حسب گرم

نخ هایی که در پود قالی به کار می رود برخلاف پشم ها شماره‌گذاری با ضخامت نخ رابطه مستقیم دارد. یعنی هر چه شماره نخ ترقی کند بر ضخامت نخ افزوده می شود در نتیجه بین نخ‌های ۲۴ لا،۲۰لا و ۱۲ لا با نخ شماره ۲۴ کلفت ترین آنها محسوب می‌شود وقتی که اصطلاح لا گفته می‌شود یعنی اگر نخ را باز کنیم چند لایه نفت به هم پیچیده شده است.

رنگرزی پشم تفاوت چندانی با رنگرزی بقیه الیاف ندارد و تنها نوع و مقدار دندانه ها و مواد کمکی تفاوت هایی ساخت و ساز می نماید. در‌این مراحل مقدار مشخصی از پشم را که به خیر تر خورده میباشد، در پاتیل می ریزند. (دندانه های معدنی در رنگرزی)پیش از استارت رنگرزی پشم ها بایستی خوب تر بخورند و در واقع آب خور شوند. بعداز اینکه پشم باطن پاتیل ریخته شد از دندانه های معدنی نظیر زاج به کار گیری کرده و به پاتیل اضافه می نمایند و به بازه زمانی یک روز و دقیقا از صبح تا غروب آفتاب اذن داده می‌شود.

این دو با هم داخل پاتیل بجوشند. بعداز سپری شد این مقطع فرصت پشم ها را از پاتیل بیرون کرده و در پاتیل دیگری با روناس ترکیب می نمایند، ادغام پشم و روناس هم می بایست دستکم به مقطع دو ساعت در پاتیل بجوشد. بعداز سپری شد دو ساعت ذیل پاتیل بدون صدا گردیده و به بازه زمانی سه ساعت مواد درون پاتیل بایستی همچنان باقی بمانند.

مرحله افزودن ثبت کننده در رنگرزی پشم

درین مرحله از رنگرزی پشم می بایست مواد ثبت کننده مانند مازی به پاتیل اضافه گردد. استعمال از دوغ و یا این که قره قوروت هم عمومیت دارااست. بعداز به نقطه پایان وصال این مرحله برای یک‌سری روز پشم را در آب سرازیر قرار می‌دهند تا ثبات رنگی آن بی نقص گردد. نکته ای که می بایست به آن اعتنا گردد اینکه رنگرزی پشم تنها یک نحوه مشخص و معلوم و خاص ندارد و ممکن میباشد به راه‌های مختلفی این عمل صورت بپذیرد. برای مثال در بعضی منابع برای دندانه کردن درین پروسه از بی کرومات مستعمل میباشد و گهگاه برای مواد کمکی به مکان اسید از چوبک منفعت میبرند.

رنگرزی سنتی پشم

در بعضی منابع رنگرزی پشم به طور سنتی تمجید گردیده است. (رنگرزی صنعتی چه می‌باشد؟) در این‌شیوه الیاف پشم را پس از خیساندن در آب با روناس به دوران 45 دقیقه در دمای 90 رتبه سانتیگراد ترکیب می نمایند و آن گاه بدین ادغام زاج سپید اضافه میگردد. در‌این مرحله می بایست رنگ روناس به پایتل اضافه گردیده و به بازه یک ساعت حرارت داده گردد تا رنگ مطلوب به دست آید.

برای اینکه رنگ روناس روشن خیس گردیده و کیفیت بهتری داشته باشد، می اقتدار الیاف پشم را در ترکیب آب و صابون خانگی هم به زمان 45 دقیقه بجوشانند. پس از این الیاف پشم فراهم شستشو با آب و آبگیری و کم آب کردن می باشند. در شیوه رنگرزی سنتی پشم ممکن میباشد از مواد کمکی و دندانه های مختلفی به کار گیری نمایند. در برخی کارگاهها از قره قروت هم به کار گیری می‌گردد.