آموزش چله کشی

آموزش چله کشی گلیم

آموزش چله کشی گلیم

چله مخفف چهل لا می باشد و به معنی نخ تابیده اعلا و نیز زه کمان است. نخ چله از لحاظ قطر نخ خام و تعداد لا، تابع طرح و نقش فرش مورد بافت اعم از قالی یا گلیم و غیره و سلیقه بافنده آن می باشد. چله مجموعه نقشه های موازی و یکنواختی است که چله کش آنها به صورت عمودی بر میله های بالا و پایین دار می بندد.

با توجه به اینکه چله‌کشی به منزله اساس کار فرشبافی است، این را می‌توان مهم‌ترین و حساس‌ترین مرحله کار فرش‌بافی دانست. برای چله کشی باید از اشخاص متبحر و متخصص استفاده کرد زیرا عدم رعایت اصول چله کشی به اساس فرش لطمه می‌زند ،اگر اصول چله کشی رعایت شود بافنده به راحتی می‌تواند کار بافت قالی را آغاز کند.

برای چله کشی باید نخی را انتخاب کرد که متناسب با رجشمار فرش باشد. تقسیم بندی چله ها نیز باید بر اساس رجشمار باشد. در فرش هایی که با رجشمار پایین و متوسط بافته می‌شوند ، معمولاً از نخ های پنبه ای و در بعضی مناطق عشایری و روستایی از پشم برای چله کشی استفاده می‌کنند. دررجشمارهر رجشمارهای بالا و فرش های ریز بافت از ۶۰ رج به بالا برای نخ چله از نخ چله ابریشم استفاده می شود. نخ ابریشم در عین ظرافت دارای استحکام زیادی است.

چله کشی دارای انواع مختلفی می باشد و بر اثر سبک اقوام مختلف ایرانی در قالیبافی به وجود آمده است که عبارتند از:

چله کشی فارسی :

این نوع چله کشی که در مناطق فارسی بافت متداول است در روی دار انجام نمی‌شود بلکه چله کشتارها را آماده کرده و سپس روی دار پیاده می‌کند نحوه چله کشی به ترتیب زیر است ۳ میل به طول تقریباً یک متر و قطر ۳ سانتیمتر را روی زمین به نحوی فرو می‌کنند که میله های اول و سوم در یک امتداد باشند.

برای کنترل چله کشی و نتیجه بهتر لازم است که میله دوم و یا میله اول و سوم در یک امتداد نباشند فاصله بین میله اول و دوم یک متر و فاصله میله دوم و سوم به اندازه ی طول قالی در نظر گرفته می شود در این نوع چله کشی به دلیل اینکه پودکشی به وسیله انگشتان دست انجام میگیرد همیشه یک متر اضافه از نخ چله برای جای دست بافنده و ریشه های ابتدا و انتهای قالی در نظر گرفته می شود.

چله کشی ترکی :

نخست دستگاه قالی بافی را آماده کرده و از روش های زیر پیروی میکنیم:

1- در ابتدا فاصله بالای دار (یردار) و پایین دار (زیر دار) از اطراف اندازه گیری کرده و از دقیق و مساوی بودن آن اطمینان حاصل میکنیم.

2- نقطه مرکزی بالا و پایین دار را مشخص کرده و علامت گذاری میکنیم و اطمینان حاصل شود که مرکز سر دار و زیر دار در یک راستا هستند (برای اطمینان از اینکه مرکز سر دار و زیر دار در یک راستا هستند می توان از وسیله ای بنام شاقول استفاده نمود).

3-سپس طرفین مرکز زیر دار را به واحدهای 7سانتیمتر یا 10سانتیمتر تقسیم می کنیم و با در نظر گرفتن میزان پخش چله ها عمل فوق را در مورد سر دار انجام می دهیم .(عرض چله ها باید روی سر دار بین 5تا20سانتیمتر بیشتر از زیر دار باشد.) اعمال فوق را در اصطلاح سیه بندی می گویند که این اعمال در مورد چله کشی فارسی نیز انجام می شود0 پس از انجام اعمال فوق دو عدد نخ چند لا شده را تهیه نموده که موازی عرض دار به راست رو ها بسته می شوند و به آن نخ ها نخ زه می گویند.

اولی را در حدود 30سانتیمتر بالاتر از زیر دار و دومی را با فاصله 30 سانتیمتر بالاتر از آن به طور افقی و موازی عرض دار به راست روها گره می زنیم .طول زهوارها باید بلند تر از عرض دار باشد تا بتوان به راحتی آنها را به راست روها گره زد. البته لازم به ذکر است که در روش چله کشی ترکی به دو نفر نیاز داریم تا چله کشی دقیق و بدون نقص کشیده شود.

چله کشی تلفیقی :

در این روش بافت ، چله کشی را به صورت روش فارسی بافت انجام می دهید که فقط جای میله اول و میله سوم را به لوله هایی با جنس فلزی در سوی عرض چله ها منتقل می کنید و آن را روی میله ها پهن کنید تا از دارقالی رد شود و لوله ها را پشت دارقالی با سیم مفتول به یک دیگر متصل نمایید تا با فاصله کمی که بین آن ها است انها را محکم کنید .

پس از آن با تنظیم کردن فاصله چله ها در عرض دارقالی، با پیچ دستگاه را سفت کرده و پس از آن کنترل کردن شمارش چله ها طبق نقشه داده شده انجام دهید .

در مرحله بعد متناسب با بستن کجی اقدام می نمایند.

در روش قالی تلفیقی می توان از کج شدن احتمالی قالی جلوگیری کند.

نخ‌چله سه‌نوع است: پشم، ابریشم، پنبه