ابزار ولوازم قالیبافی

ابزار ولوازم قالیبافی

لوازم قالیبافی در تهران

ابزاری که برای قالی بافی بکار میرود بر حسب مناطق قالی بافی تفاوت های اندکی دارند که متناسب با سنت‌های هر منطقه از آن استفاده می گردد ولی قابلیت و کارآیی آنها یکسان می باشد.

چاقوی قالی بافی

وسیله‌ای برای بریدن نخ پرز پس از هر گره می باشد که معمولاً حدود ۲۰ سانتیمتر است و در مناطق فارس بافت با گره نامتقارن از آن استفاده می گردد تفاوت‌هایی در شکل و ظاهر انواع چاقوهای قالی بافی می باشد.

کاردک

این وسیله همان چاقوی معمولی است با تیغه فلزی و دسته چوبی که در بیشتر مناطقی که از گره فارسی استفاده می‌کنند کاربرد دارد. در یزد نوع خاصی کاردک مورد استفاده قرار می گیرد که تیغه آن کاملاً منحنی بوده و لبه بیرونی تیغه تیز می باشد که پرز را با آن برش می دهند و اندازه آن کمی بزرگتر از سایر کاردک ها است و به آن پاکی می گویند.

نوع دیگری از چاقو است که در سر تیغه فلزی آن یک نوک تیز کوچک قرار دارد که برای بیرون کشیدن گره های غلط و یا در آوردن پود های بریده شده و خراب مورد استفاده قرار می گیرد این وسیله بیشتر در اصفهان رایج می باشد و در برخی از شهرها هم از چاقوهای معمولی و خانگی استفاده می کنند.

قلاب

وسیله‌ای است کار مانند که در انتهای آن قلاب وجود دارد کاربرد قلاب در مناطقی است که گره قالی از نوع ترکی و متقارن می باشد و چون در گره ترکی خامه دور هر دو تار زیر و رو گردش میکند ،نوک قلاب در این چاقو جهت جلوگیری از تماس بیشتر دست با چلچله ها و سرعت بخشیدن به چرخیدن خامه به دور تارهای زیر و رو می باشد. قلاب ها با یکدیگر فرق دارند و برحسب رج شمار فرش از آن‌ها استفاده میگردد در فرش های ریز بافت قلاب ظریف می باشد.

شانه

در مناطق مختلف شانه ها از نظر شکل ظاهری متفاوت می باشند ولی تمامی این ابزار جهت کوبیدن پودها به کار می‌رود برخی معتقد هستند بزرگ و کوچکی شانه بستگی به رجشمار فرش دارد و دفتین یا شانه های کوچک جهت بافت فرشهای ظریف و شانه های بزرگ و سنگین جهت بافت فرش های درشت می باشد در صورتی که استفاده از وسیله قالیبافی بستگی به سنت در هر منطقه دارد.

به طور مثال دراصفهان از دفتین های بزرگ و بسیار سنگین استفاده می‌شود که می‌توان گفت از شانه تمام شهرهای دیگر سنگین‌تر است در صورتی که می‌دانیم در اصفهان فرش های بسیار ظریف تولید می‌شود ،همچنین بافنده تبریز که او نیز فرشهای ظریف می بافت از ظریف ترین و سبک ترین نوع شانه استفاده می کند که به آن دفعه می گویند. آنچه در شانه های مناطق مختلف متغیر است تعداد تیغه های آن و اینکه ظرافت تیغه ها متناسب با رج شماره رفرش و ویژگی‌های قالی بافی در هر شهر و منطقه می‌باشد.

انواع شانه: دفتین – کلوزار- کرکیت

دفتین: از شانه های اصفهانی سبکتر بوده دارای بدنه چوبی و دست های برامده میباشد و دندانه های فلزی دارد.

کلوزار: نوعی دفتین است که در منطقه یزد از آن استفاده می گردد .

کرکیت:وسیله‌ای است شبیه شانه که برای کوبیدن و یکدست کردن پشم یا کرک بافته شده در مناطق روستایی از آن استفاده می گردد دسته کرکیت در امتداد پره‌های آن تعبیه شده است.